Secundair

Ad rem zijn.  Lik op stuk geven.  Tja, dat is niet iedereen gegeven. Nee, veel mensen bedenken pas tijden later wat ze hadden willen zeggen.  Om vervolgens daar nog lang over te piekeren.    Psychologen noemen (ver)late reacties van deze mensen: secundair.  En daar moet je het dan mee doen.  Of toch niet?

Nee.  Want er is altijd een gelegenheid om ergens op terug te komen.  En dat klinkt dan zo: ‘zeg Henk, over die vergadering van gisteren en wat je tegen mij zei.  Ik vond dat zeer kwetsend, maar ik denk dat dat ook je bedoeling was’.  Dat is dan wellicht niet lik op stuk, maar wel lik op stuk in de herhaling.  Als ik deze kwestie voorleg aan mijn secundair-reagerende patiënten, dan zeggen zij dikwijls: ‘tja, dat zou ik wel kunnen doen, maar dan is het wel heel erg mosterd na de maaltijd en daar sla je dan ook een modderfiguur mee’.  Dat protest klinkt aannemelijk, maar ik zeg dan: ‘nou dat modderfiguur heb je al geslagen, dus dan kun je, als modderfiguur, toch nog een tik uitdelen’.  Het zal duidelijk zijn: veel succes heb ik met mijn aanbeveling niet. 

En dat vind ik jammer, vooral omdat ik er zelf wel baat bij heb gehad.  Want ooit was ik zelf ook van het secundaire soort met de nodige frustraties vandien.  Ik voelde mij zo vaak in de hoek gezet dat ik een schrift heb gekocht waar ik belangrijke zinnen in optekende die  op het ‘moment suprême’ niet in mij opkwamen, maar later wel.  De persoon in kwestie sprak ik dan aan en zei: ‘ik heb wat tijd genomen om na te denken over wat je zei; en ik heb drie mogelijke reacties van mijzelf genoteerd.  Nu mag jij kiezen welke reactie jou het diepste raakt’.  Geloof mij: succes verzekerd!

Overigens, ook eventuele positieve gedachten/opmerkingen kunnen verloren gaan in een gesprek.  En dan is het ook aardig om daarop terug te komen.  Dat klinkt dan zo: ‘zeg Henk, over die vergadering van gisteren.  Ik was vergeten om je een compliment te geven over de manier waarop je leidinggaf.  Dat was echte klasse’.