Ware leugens

Hoor maar vaak genoeg van mensen dat je blauwe trui zwart is, dan ga je er, na verloop van tijd ook in geloven.  Zo simpel is het om wat gelogen is tot een waarheid te promoveren.  En vandaag de dag is deze vorm van waarheidsverkrachting een echte rage geworden.

Nu zal de oplettende lezer meteen kunnen opmerken dat Wijnberg ook niet de waarheid in pacht heeft.  En dat is waar.  Het is waar omdat het modern is om enkel en alleen je eigen waarheid te koesteren.  Iemand hoeft maar te zeggen dat je appels niet met peren kunt vergelijken en de ander kan dan simpelweg reageren met: ‘nou, dat vind ik wel’.  Einde discussie.  Dat het zo gemakkelijk is om een leugen tot een waarheid te promoveren werd jaren geleden door sociale wetenschappers aangetoond met een slim experiment. 

Op een groot scherm werden twee lijntjes onder elkaar geprojecteerd die even lang waren.  Aan de tien deelnemers werd simpelweg de vraag gesteld: ‘zijn de twee lijntjes even lang of niet?’  De eerste negen deelnemers werden (vooraf) geïnstrueerd om overtuigend te liegen met het antwoord: ‘nee, die twee lijntjes zijn niet even lang.  De tiende deelnemer was vooraf alleen verteld dat hij gewoon zijn eerste oprechte reactie moest geven.

En wat bleek: van de honderd tiende-deelnemers zeiden er 98 dat de lijntjes niet even lang waren.  Hiermee was overtuigend aangetoond dat als we maar vaak genoeg horen wat niet klopt dat we ook gaan geloven dat het niet klopt, ook al zien we met eigen ogen dat het anders is.  Op deze manier kunnen miljoenen mensen gaan geloven dat er met het klimaat helemaal niets aan de hand is, dat niemand nooit echt op de maan is geland en dat het Corona-virus doelbewust op mensen is losgelaten als middel om een staatsgreep te plegen. 

Ooit, in lang vervlogen tijden, was er zoiets als een gedeelde waarheid, een waarheid die hele gemeenschappen met elkaar verbond.  Tegenwoordig is dat anders omdat ieder persoon zijn eigen waarheid erop na kan houden.  Het is een bedenkelijk fenomeen omdat zelfs hechte liefdesrelaties en familiebanden voorgoed worden verscheurd.