Totale gekte
Als mijn vrouw, bij thuiskomst, vraagt hoe het in de praktijk is, zeg ik wel eens, bij wijze van grap: ‘nou, een compleet gekkenhuis’. Maar onlangs gaf ik hetzelfde antwoord en meende ik het ook. Feit is namelijk dat de mate van ‘waanzin’ de laatste jaren schrikbarend is toegenomen.
De eerste vraag die zich aandient, is natuurlijk wat ik bedoel met waanzin. Welnu, de ‘gewone’ psychische problemen waar mensen mee komen zijn allerhande angsten, gevoelens van depressiviteit, relationele conflicten en onzekerheden. Maar echte waanzin heeft meer betrekking op hysterie, paranoia, van de werkelijkheid vervreemd en extreme persoonlijkheidsstoornissen. Met dit gegeven in de hand, is het natuurlijk de vraag hoe dit kan. Ik zeg er eerlijkheidshalve wel bij dat ik deze observatie geenszins wetenschappelijk kan onderbouwen. Het is een persoonlijke observatie, maar wel één die de moeite waard is om te onderzoeken. Wat voor de hand ligt, is dat allerhande vastigheden simpelweg zijn verdwenen, wat vooral is ingezet toen ons land massaal is ontkerkelijkt. Daarvoor in de plaats is een sterke ontwikkeling op gang gekomen van het individualisme, waardoor mensen vooral op hun zelf zijn aangewezen. Deze ontwikkeling geeft natuurlijk veel persoonlijke vrijheid, maar ook de mogelijkheid om volledig te verdwalen. Vastigheid is ook verdwenen op het relationele vlak. Was het vroeger simpelweg een kwestie van verliefd, verloofd, getrouwd en tot de dood ons scheidt, tegenwoordig is welhaast elke vorm van relatie mogelijk, waardoor een dieper gevoel van geborgenheid totaal ontbreekt. In het verlengde daarvan ligt het fenomeen van verleiding: er is zoveel wat de mens vandaag de dag zou kunnen begeren dat het steeds moeilijker wordt om iets van zelfbeheersing aan de dag te leggen. Mensen schieten volledig uit de bocht met drugs en alcohol, met tussendoor-relaties en met geldbestedingen die dan, op een later moment, het gewone bestaan volledig onderuithaalt. Tegelijkertijd worden we, via de media, doodgegooid met reclamespotjes die bol staan van verleidingen waardoor het ook steeds moelijker wordt om simpelweg tevreden te zijn met wat je al hebt. Over de media gesproken: het slechte nieuws stroomt van alle kanten binnen; en zijn de nodige doemscenario’s steeds moeilijker te ontsnappen. Dit geeft zoveel mentale onrust dat een gevoel van bestaanszekerheid ver te zoeken is. De wereld is één grote heksenketel; en is er allang geen sprake meer van een ver-van-mijn-bed-show. Nee, de heksenketel komt steeds dichterbij waardoor mensen zich, op zijn minst, vervreemd en opgejaagd voelen. Tel daarbij op dat het leven, qua tempo, vele malen sneller en dus haastiger is geworden en dan is het niet zo moeilijk om te bedenken dat het welhaast onmogelijk is om echt tot rust te komen.
Dat de geestelijke gezondheidszorg overstroomd wordt met vooral ernstige problematiek is, met deze beschouwing, niet zo verwonderlijk. Probleem is alleen dat ook professionele hulpverleners nauwelijks iets van echte behandeling te bieden hebben. Alleen misschien wat verdovende medicatie.