Phone-junkie

Niemand wil graag als ‘junkie’ aangemerkt worden. Maar feit is wel dat onderhand driekwart van Nederland telefoonverslaafd is. Het is een verslaving die door deskundigen nog niet officieel als zodanig is erkend.  Maar dat is een kwestie van tijd.

Het is, hoe dan ook een probleem, die tenminste wel in het onderwijs wordt onderkend en aangepakt.  En dat betekent dat steeds meer scholen overgaan tot een smartphone-verbod zolang de leerling zijn reguliere schoollessen moet volgen.  Veel kinderen zeggen al dat het een goed idee is, omdat zij zich veel beter kunnen concentreren; en dus ook veel beter op school presteren.  En deze aanpak zou, logischerwijs, ook door ouders moeten worden opgepakt door, op zijn minst, de kinderen te verbieden om, bijvoorbeeld, aan tafel tijdens het eten hun mobieltje bij zich te hebben.  Ook kunnen ouders een gelimiteerde schermtijd opleggen; iets wat door de meest vindingrijke kinderen gemakkelijk te omzeilen is.  En hiermee kom ik op de essentie van elke verslaving: je kunt wel uitleggen aan een verslaafde waarom hij slecht bezig is, maar die uitleg zal er niet toe leiden dat hij zijn gedrag corrigeert.  Erger nog, voor geen enkele verslaving is er een deugdelijke aanpak.  Ik bedoel daarmee dat verslavend gedrag zo dominant is dat geen therapie of therapeut er tegenop kan.  Dat is ook de reden waarom ik zelf nooit een telefoonverslaafde in behandeling neem. En toch melden die (phone)-junkies zich steeds vaker op mijn spreekuur.  En wat ik dan, tekens weer, met behoorlijke tegenzin, zeg is: ‘als je twee maanden lang en consequent bent gestopt met je verslaving, bel dan weer, tenminste als je dan nog steeds vindt dat je een probleem hebt’.   Het zal niemand verbazen dat ik zelden of nooit wordt teruggebeld.  Natuurlijk, voor al die verschillende junkies bestaan er afkickklinieken, maar ook daar wordt pas een therapeutisch traject aangeboden als een patiënt bereid is om, bij aanmelding, onmiddellijk te stoppen met zijn verslaving.  De psychologie van dit alles is betrekkelijk simpel, namelijk dat een leven lang mensen te maken krijgen met een wereld aan verleidingen.  En voor jong en oud blijkt telkens weer dat alleen mensen die een grote mate van zelfdiscipline en zelfbeheersing aan de dag leggen de kans op een verslaving minimaal is.  Enerzijds is zelfbeheersing een aangeboren kwaliteit, anderzijds kan zelfbeheersing worden gekweekt door een deugdelijke opvoeding.  En wie geen aangeboren zelfbeheersing heeft als ook geen opvoeding van (zelf)discipline meekrijgt, zal moeilijk die verleidingen kunnen weerstaan.  Daar is geen kruid tegen gewassen.   De laatste vraag die in mij opkomt is die van de ernst van deze kwestie.

Want hoe alarmerend is het nu werkelijk dat er zoveel phone-junkies rondlopen?  In de praktijk zullen de meeste mensen, na verloop van tijd, hun telefoongedrag wel aanpassen, simpelweg omdat zij een absoluut verzadigingspunt hebben bereikt.  Mensen doen nou eenmaal verkeerde dingen totdat zij er genoeg van hebben.